Co to są rozstępy? Skąd się biorą i jak sobie z nimi radzić?

Rozstępy to nieestetyczne pasma przypominające blizny, pojawiające się na ciele na skutek jej nadmiernego, szybkiego rozciągnięcia. Spędzają sen z powiek wielu osobom, stając się przyczyną zasłaniania ciała i rezygnowania z relaksu w basenie czy na plaży. Czym dokładnie są, jak powstają i czy możemy temu zapobiegać?

Czym są rozstępy i skąd się biorą?

Rozstępy nie tylko wyglądem, ale również strukturą przypominają blizny. Są one efektem rozerwania włókien kolagenowych, występujących w skórze. Pojawiają się na skutek zbyt dużego i zbyt szybkiego rozciągania, głównie podczas gwałtownego przybierania na wadze (np. w trakcie ciąży) czy w dynamicznej fazie wzrostu (w okresie pokwitania).

Za widoczność rozstępów odpowiada ich charakterystyka – są one pozbawione melanocytów (komórek barwnikowych), a także mieszków włosowych czy gruczołów potowych. Nie pokrywają się więc włosami ani nie opalają.

Przyczyny powstawania rozstępów

Najważniejszym czynnikiem powstawania rozstępów jest gwałtowny przyrost masy ciała, zwłaszcza w trakcie szybkiego wzrostu, ciąży, podczas budowania masy mięśniowej czy w konsekwencji zaburzeń hormonalnych lub działania niektórych leków, powodujących przybieranie na wadze oraz obrzęki.

W części przypadków winne są geny – niektóre osoby cierpią z powodu defektu syntezy włókien kolagenowych i elastanowych, co powoduje nie tylko rozstępy, ale także wcześniejsze pojawianie się zmarszczek czy większą podatność na złamania. Spadek aktywności włókien kolagenowych wynika również ze zmian hormonalnych charakterystycznych dla okresu menopauzy.

Gdzie najczęściej tworzą się rozstępy?

Do miejsc najbardziej narażonych na powstawanie rozstępów należą wszystkie te, gdzie przyrost wagi jest najszybciej widoczny a włókna kolagenowe – najsłabsze.

Rozstępy pojawiają się zatem na brzuchu, na piersiach, na pośladkach, na udach, łydkach i w okolicach kolan, a także w okolicy lędźwiowo-krzyżowej i w obszarze obręczy barkowej.

Fazy powstawania rozstępów

Tuż po zerwaniu włókien kolagenowych następuje pierwsza faza powstawania rozstępu. Tworzą się bardzo wyraźne, fioletowe, sine lub czerwone pręgi. Są wypukłe, wyraźnie wyczuwalne pod palcami. Najczęściej mają kilka centymetrów długości i do centymetra szerokości. Skóra choruje –  wokół świeżego rozstępu występuje odczyn zapalny, na naczyniach krwionośnych widoczne są nacieki limfatyczne.

Po ok. 6 miesiącach rozstępy wstępują w drugą fazę, w jakiej pozostaną już na zawsze, o ile nie zostanie podjęte leczenie. Znika zabarwienie, pręgi pozostają białe (w okresie wystawienia na promienie słoneczne – wyraźnie bledsze niż otaczająca skóra). Rozstępy na tym etapie nie są już wypukłe, lecz płaskie a wręcz wklęsłe, wyraźnie pomarszczone.

Rozstępy – zapobieganie i leczenie

Jeśli szybki wzrost masy jest spodziewany (np. w trakcie ciąży), rozstępom można dość skutecznie przeciwdziałać, stosując odpowiednie kosmetyki. Na profilaktykę ogólną składa się utrzymywanie stałej, prawidłowej wagi ciała, dbanie o nawilżenie (picie wody, kremowanie), regularne korzystanie z masaży oraz unikanie bardzo gwałtownych ćwiczeń i przeciążeń.

Gdy rozstępy już powstaną, nie jest to jeszcze powód do rozpaczy – można je leczyć. Najlepsze efekty daje interwencja lekarza medycyny estetycznej w pierwszej fazie, gdy zmiany są świeże. W fazie białej celem zabiegów jest zmniejszenie widoczności rozstępu – nie można niestety całkowicie go usunąć.